23 Ekim 2010 Cumartesi

Atatürkün Cumhuriyetten Sonra Yaptığı Yenilikler

Cumhuriyet'in ilanından yada Cumhuriyetten sonra yapılan yenilikler:

Siyasal Alanda Yapılan Yenilikler

# Saltanatın kaldırılması ( 1 Kasım 1922)

# Ankara’nın başkent olması (13 Ekim)

# Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)

# Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924)

# Siyasi Partiler kuruldu. (Cumhuriyet Halk Fırkası, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası)

Hukuk Alanında Yapılan Yenilikler

# 20 Ocak 1921’de ilk anayasa Teşkilat-ı Esasiye ilan edildi.

# Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 anayasası ilan edildi.

# 17 Şubat 1926’da Medeni Kanun ilan edildi. İsviçre’den alındı.

- a) Birden fazla kadınla evlenme yasaklandı.

- b) Mirasta ve boşanmada kadın erkek eşitliği geldi.

# 8 Mayıs 1928’de Borçlar Kanunu –İsviçre’den

# 10 Mayıs 1928’de Ticaret Kanunu—Almanya’dan

# 1Temmuz 1928’de Ceza Kanunu – İtalya’dan alınarak ilan edildi.

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler

# 3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu ilan edildi. Eğitim öğretim laikleştirildi. Bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı. Medrese ve okul ikiliğine son verildi

# 1Kasım 1928’de Latin alfabesi kabul edildi.

# 15 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu kuruldu.

# 12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu kuruldu.

# 1924’te Topkapı Sarayı müze haline getirildi. Aynı yıl Etnografya Müzesi ve Güzel Sanatlar Akademisi açıldı.

# 1933’te İstanbul Üniversitesi ve Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi açıldı.

Toplumsal Alanda Yapılan Yenilikler

# 25 Kasım 1925’de "Şapka Kanunu" çıkarıldı.

# 30 Kasım 1925’de tekke , zaviye ve türbeler çıkarılan bir kanunla kapatıldı.

# 1934 çıkarılan bir kanunla din görevlilerinin dini elbiselerle ibadet yerleri dışında dolaşmaları yasaklandı. En yetkili kişi hariç (Diyanet İşleri Başkanı ""gibi)

# 1925 Yılında Hicri ve Rumi takvimler kaldırılarak Miladi takvim kabul edildi.1 Ocak 1926’dan itibaren uygulamaya geçildi.

# 1931 Yılında bir kanunla Okka ,arşın vb. yöresel ölçü birimleri yerine Kilo, metre ve litre gibi ölçü birimleri kabul edildi.

# 1935 Yılında hafta sonu tatili Cuma’dan Pazar gününe alındı.

# 24 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu kabul edildi.

# Türk Kadınına Siyasi Haklar Verildi:

- a) 30 Nisan 1930’da belediye seçimlerinde seçmen olma hakkı,

- b) 26 Ekim 1933’te muhtar seçme ve köy ihtiyar heyetine seçilme hakkı,

- c) 5 Aralık 1934’te milletvekili seçilme ve seçme hakkı verildi.

Ekonomik Alanda Yapılan Yenilikler

# 17 Şubat 1923'de "İzmir İktisat Kongresi" toplandı. Milli ekonominin hedefleri belirlendi. Yatırım yapacak şirketlere kolaylık sağlanacağı, milli bankanın kurulacağı, demiryolu yapımına önem verileceği,yerli malı kullanımı teşvik edileceği belirtilmiştir. Ayrıca kongrede "Misak-ı İktisadi" (Ekonomi Andı) ilan edildi. Buna göre ekonomik kararlar uygulanırken ekonomik bağımsızlığın titizlikle korunması kararlaştırıldı.

# Özel teşebbüsün yetersiz olmasından dolayı 1930’dan itibaren "Devletçi" bir ekonomi politikası uygulanmaya başlanmıştır.

# 1933 yılında "İlk Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı ve başarıyla uygulandı.

Tarım Alanında Yapılan Yenilikler

# Köylünün durumunu düzeltmek için Aşar (Öşür) vergisi 1925’te kaldırıldı.

# Ziraat Bankasının verdiği kredi artırıldı.

# Çiftçinin tarımda makine , iyi tohum , gübre ve ilaç kullanımı teşvik edildi.

# Çiftçiye damızlık hayvan, tohum, fidan , borç para verildi.

# 1929’da "Tarım Kredi Kooperatifleri" kuruldu.

Sanayii Alanında Yapılan Yenilikler

# 1925’te "Sanayi ve Maadin Bankası" kuruldu (Yıpranmış Osmanlı tesislerini tamir etmek için.).

# 1927’de "Teşvik-i Sanayi Kanunu" çıkarıldı (Halk sanayiye teşvik edildi, ancak halkın gücü olmadığından "Devletçilik" politikası izlendi.).

# 1933’te "İlk Beş Yıllık Sanayi Planı" hazırlandı.

# 1933’te Sümerbank kuruldu.

# 1938'de "İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı. Ancak 1939’da II. Dünya Savaşı’nın çıkması bu planın uygulanmasına engel olmuştur.

# Ülkedeki madenleri aramak için 1935’te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (M.T.A) kuruldu. Madenleri işlemek içinde Etibank kuruldu.

# 1939’da Türkiye’nin ilk demir çelik fabrikası olan Karabük Demir-Çelik Fabrikası kuruldu.

Ticaret Alanında Yapılan Yenilikler

# 1924’te İş Bankası kuruldu (İş sahiplerine kredi vermek amacıyla kuruldu).

# 1 Temmuz 1926'da "Kabotaj Kanunu" çıkarıldı. Böylece Türk karasularında yolcu ve yük taşıma hakkı yalnızca Türk gemilerine verildi. Ayrıca Denizbank’ın kurulmasıyla denizcilik faaliyetleri artmıştır.

Bayındırlık Alanında Yapılan Yenilikler

# Demiryolları yabancı şirketlerin elinden alınarak devletleştirildi. Yeni demiryolları yapıldı. Cumhuriyetin ilanından 1938 yılına kadar 3360 km demiryolu yapılmıştır.

# Osmanlı Devleti’nden 18335 km kalan karayolu 1948 yılında 45000 km’ ye çıkmıştır.

# Denizcilik alanında Kabotaj Kanunu çıkarılmış ve yeni liman ve iskeleler yapılmıştır.
# Pek çok yeni şehir ve kasaba inşa edilerek modern bir görünüm almıştır.

kaynak turkcebilgi.com

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder